Mutluluk üzerine…
Mutluluk ve iyi oluşa yönelik çalışmalarda mutluluğun en az iki yönlü olduğu görünmüştür. Bir tarafta memnuniyet, coşku, neşe ve haz gibi pozitif duyguların deneyimlerimizde görünen bilişsel ve duygusal faktörleri, diğer taraftan hayatlarımızın farklı alanlarındaki doyumlarımızdan sağlanan memnuniyet vardır. Peki mutluluğumuzu ve iyi oluş halimizi neler etkilemektedir?
Aslında % 50 Genetik, %40 hayata baktığımız pencere, /tutum ve davranışlarımız, yaşam şeklimiz, %10 Para etki etmektedir.
Genetik mutluluğunuz varsa, bilinçli bir farkındalıkla % 40 ‘lık kısmı seçimlerinizle yoluna sokabilirsiniz.
Coğrafi konum ve fiziki çevre: Doğal, panoramik ve su manzaralı ortamlar, güzel havalar, konut kalitesinin iyi olduğu yerler insanlar üzerinde olumlu etkiler yaratırken. İş için uzun mesafe gidip gelmek, parklara ve yeşil alanlara sınırlı erişimi olan yerlerde yaşamak, gürültü ve hava kirliliği iyi oluş halini azaltmaktadır.
Kültür: 90 dan fazla ülkede yüzbinlerce katılımcı ile yapılan çalışmalarda belirli kültürel ve sosyo-politik faktörler mutluluğu belirlemede önemli bir yere sahiptir. Toplumsal eşitliği olan kültürlerde, refah toplumlarında, kamu kurumlarının verimli çalıştığı ülkelerde mutluluğa ve iyi oluşa olumlu etkileri olduğu belirlenmiştir. Yoksul ülkelerde finansal tatmin yaşam doyumunda önemli bir rol oynarken refah devletlerinde ev hayatında duyulan tatmin kilit rol oynar.
Din ve Tinsellik: İnanç sistemleri insanın evrendeki yerini anlamaları, olumsuzluklara, sterse ve yaşamda meydana gelen kaçınılmaz kayıplara anlam vermelerini ve bu zorlukların çözümleneceği öbür dünya için iyimserlik verir. İnsanların, dindar topluluğu bir parçası olmaktan ötürü de sosyal destek ve aidiyet ihtiyaçları karşılanır. Dine katılım erdemli davranışlarla ve çok çalışmakla fiziksel ve psikolojik açıdan sağlıklı yaşam biçimi ile ilişkilendirilmiştir. Dini ritüellerle insanlar sevinç, huşu, sevecenlik ve aşkınlık gibi olumlu duyguları yaşarlar.
Yaşam Olayları: Pozitif ve negatif yaşam olaylarının iyi oluş üzerinde kısa vadeli etkileri vardır bir çok durumdu kalıcı değillerdir. Ancak eşin ölümü, boşanma, işsizlik gibi bazı yaşam olayları haricinde bu görülür.
Refah: Bir çok toplumda zenginlik, insanlara daha yüksek sosyal statü ve yaşamlarının pek çok alanı için daha çok kontrol verir. Servet, başkalarına yardım etmek ve tercih edilen eğlence aktivitelerinde bulunmak gibi insanlara iyi gelen şeyleri yapmalarını sağlamaktadır. Zenginseniz ve orta sınıfsanız daha fazla paranın sizi mutlu etme olasılığı düşüktür, manevi amaçların peşinden gitmek daha iyi bir olasılık olabilir.
Evlilik: Mutluluk ve evlilik arasında ki bağlantıda iki açıklama bulunmaktadır. Seçim hipotezinde mutlu insanlar evlenirken mutsuz insanların evlenmediği çünkü mutlu insanların mutsuzlara göre daha çekici olduğu savunulmaktadır. Koruma hipotezinde ise evlilik içinde psikolojik ve fiziksel yakınlık, çocuk sahibi olmak, ev kurmak, ebeveyn ve eş rolü, soyun devamı gibi yaraların bulunması insanları mutlu kılmaktadır.
Sosyal Destek, Akrabalık ve Arkadaşlık: Akrabalar ve arkadaşlar ile kurulan bağlar destek verici ilişkiler, ait olma ihtiyacının karşılanması, zorlukla başa çıkma, umut, fedakarlık ve cömertçe bir yaklaşımın olması insanın mutluluk ve iyi oluş halini artırdığı yapılan araştırmalarda görünmüştür. Benzer ilgi alanlarının olduğu iyi arkadaşlar edinmek, arkadaşlıkların daha derin ve uzun süre devam etmesi yönünde önem taşımaktadır.
Eğitim: İnsanların az gelişmiş ülkelerde gıda ve barınma gereksinimlerine ulaşmak gibi farklılık yaratacak faydalara ulaşma imkanları için para kazanmalarını eğitim sağlar. (Michalos 2008). Öğrenciler okuldan aldıkları tatmin ile akademik yeterlilik, umut, içsel motivasyon, sosyal yetkinlik gibi iyi oluş haline geçerler.
İş: İş tatmini olan kişiler üzerinde stres ve baskıdan daha önemlisi fayda sağlamak üzerine odaklanarak yaşadıkları esenlik halidir. Mutlu insanların daha üretken oldukları gözlemlenmiştir.
Rekrasyon: Dinlenme, rahatlama, tatil, eğlence ve iyi yemek gibi aktivitelerde insanlar kısa sürelide olsa daha mutlu ve olumlu davranışlar içinde olurlar. Belli eğlence, yardım kuruluşları veya spor gruplarına üye olan kişilerin heyecan, başarı, rekabet gibi bir takım ihtiyaçlarının karşılanabilmesi mutluluğu artırmaktadır.
Yaş ve cinsiyet: Yapılan araştırmalarda yaşam döngüsü içine mutluluk U şeklinde bir yörünge izlemektedir. Gençlikten Orta yaşa kadar mutluluk azalmakta ve orta yaştan yaşlılığa kadar yükselmektedir. 30 ‘ların sonu ile 50 ‘lerin başı arasında mutluluğun minumum seviyeye ulaştığı görülmüştür.
Sağlık: Mutlu insanların bağışıklık sistemi, mutsuz insanlara göre daha etkin bir şekilde çalışmaktadır. Mutlu insanlar daha az sıklıkta hasta olurlar, semptomlarında ve acılarında azalma görülür. Aşırı engelli olanlar haricinde insanların çoğu sağlık sorunlarına olabildiğince hızlı uyum sağlayıp mutluluk seviyelerinde nispeten tutarlı algılar geliştirmektedir. Sağlık için birinci derecede önem taşıyan bir konuda temiz beslenmedir. Yararlı ve yaralı olmayan besinleri ayırt ederek beslenmemizi düzenlemek. Sağlıklı ve mevsiminde üretilmiş ürünleri tüketmek bilinçli ve seçici olmak sağlıklı bir bedene ulaşmak insanlar için oldukça motive edici ve iyi oluş haline katkısı çok önemlidir.